Değer Zinciri Analizi Nedir?

Değer zinciri her adımda değer yaratan ve inşa eden faaliyetler dizisidir. Zincir, üretim sürecinde kaynak bulma, üretim ve pazarlama aşamaları dahil değerin eklendiği süreçteki her adımı tanımlar.

• Değer zinciri, bir ürünü veya hizmeti fikirden gerçeğe dönüştürmek için adım adım bir iş modelidir.
• Değer zinciri, işletmenin mümkün olan en düşük maliyetle en fazla değeri sunabilmesi için işletmenin verimliliğini arttırmaya yardımcı olur.
• Değer zincirinin nihai hedefi, maliyetleri makul tutarken verimliliği artırarak şirket için rekabet avantajı sağlamaktır.

Değer zinciri kavramı, şirketin bir bütün olarak rekabet avantajı elde etmesini sağlayan faydalı faaliyetleri, şirketin pazarda lider olmasını engelleyen müsrif faaliyetlerden ayırır. Bir şirketin değer zinciri tedarikçileri veya dağıtım kanallarını veya her ikisini içeren daha büyük bir sistemin parçasıdır. Değer zincirine ilişkin bu bakış açısı, yöneticileri her bir faaliyeti yalnızca bir maliyet olarak değil, bitmiş ürün veya hizmete bir miktar değer artışı eklenmesi gereken bir durum olarak görmesini sağlamıştır. Bir şirket, işinin her adımında yer alan ayrıntılı prosedürleri değerlendirerek bir değer zincir analizi yapar.

Değer yaratan faaliyetlere odaklanmak şirkete birçok avantaj sağlayabilir. Düşük üretim maliyeti, daha iyi marka imajı, tehditlere veya fırsatlara daha hızlı yanıt verme buna örnek olarak verilebilir. Değer zinciri, bir şirketin işinin verimsiz alanlarını belirlemesine ve ardından maksimum verimlilik ve karlılık için prosedürlerini optimize edecek stratejiler uygulamasına yardımcı olur.

Değer zinciri analizi kavramı ilk defa Harvard Üniversitesi profesörlerinden Michael E. Porter tarafından literatüre kazandırılmıştır. Üstün performans yaratmak ve sürdürmek adlı kitabında değer zinciri kavramını tanıtmıştır. Kitabında şöyle yazmıştır: “Rekabet avantajı, bir firmaya bütün olarak bakarak anlaşılamaz. Bu, bir firmanın ürününü tasarlama, üretme, pazarlama, teslim etme ve desteklemede gerçekleştirdiği birçok ayrı faaliyetten kaynaklanır.”

Porter’ın tanımına göre değer zinciri birincil faaliyetlerden ve destekleyici faaliyetlerden oluşur. Porter’ın değer zinciri, sitemlere ve girdilerin tüketiciler tarafından satın alınan çıktılara nasıl dönüştürüldüğüne odaklanır. Bu bakış açısını kullanarak Porter, tüm işletmeler için ortak bir faaliyetler zinciri tanımladı ve bunları aşağıda gösterildiği gibi birincil ve ikincil faaliyetlere ayırdı.

Birincil Faaliyetler

Birincil faaliyetler, bir ürün veya hizmetin fiziksel olarak oluşturulması, satışı, bakımı ve desteklenmesi ile doğrudan ilişkilidir. Beş ana başlıktan oluşur. Bunlar:

• Gelen Lojistik – Girdilerin alınması, depolanması ve dağıtılması ile ilgili süreçlerdir. Tedarikçi ilişkileriniz burada değer yaratmada önemli bir faktördür.
• Operasyonlar – Girdileri müşterilere satılan çıktılara dönüştüren dönüşüm faaliyetleridir. Burada operasyonel sistemleriniz değer yaratır.
• Giden Lojistik – Bu faaliyetler, ürün veya hizmetinizi müşterilere ulaştırır. Bunlar toplama, depolama ve dağıtım sistemleri şeylerdir ve kuruluşunuzun içinde veya dışında olabilir.
• Pazarlama ve Satış – Müşterileri rakipleriniz yerine sizden satın almaya ikna etmek için kullanılan süreçtir. Sunduğunuz avantajlar ve bunları ne kadar iyi ilettiğiniz burada değer kaynaklarıdır.
• Servis – Ürün veya hizmetin satın alındıktan sonra müşterileriniz için değerini korumakla ilgili faaliyetlerdir.

Destekleyici Faaliyetler

Bu faaliyetler yukarıda belirtilen birincil faaliyetleri destekler. Dört ana başlıktan oluşur. Bunlar:

• Tedarik (Satın Alma) – Kuruluşun çalışması için ihtiyaç duyduğu kaynakları elde etmek için uyguladığı faaliyetlerdir.
• İnsan Kaynakları – Bir şirketin çalışanlarını ne kadar iyi işe aldığı, eğittiği, motive ettiği, ödüllendirdiği ve elinde tuttuğuyla ilgilidir. İnsanlar önemli bir değer kaynağıdır, bu nedenle işletmeler iyi İK uygulamalarıyla açık bir avantaj yaratabilir.
• Teknolojik Gelişme – Bu faaliyetler bir şirketin bilgi tabanının korunmasının yanı sıra, bilgilerin yönetilmesi ve işlenmesi ile ilgilidir. Bilgi teknolojisi maliyetlerini en aza indirme, teknolojik gelişmelerde güncel kalmak ve teknik mükemmelliği sürdürmek değer oluşturma kaynaklarındandır.
• Altyapı – Bir şirketin destek sistemleri ve günlük operasyonlarını sürdürmesini sağlayan işlemlerdir. Muhasebe, yasal idari ve genel yönetim, işletmelerin kendi avantajları için kullanabilecekleri gerekli altyapı örnekleridir.

Şirketler, değerli bir ürün veya hizmet yaratmak için birincil ve destek faaliyetleri yapı taşı olarak kullanır.

Konu ilginizi çekiyor ve daha fazla bilgi almak istiyorsanız sizi Stratejik İşler Okulu seminerlerimize davet etmek isteriz.

Görüşmek üzere. İyi çalışmalar.